Inleiding

Wij verwijzen naar de tekst die we al eerder gebracht hebben op onze website en die de letterlijke weergave was van een lezing door de voormalige proost van Sint-Guido, Jan Longin, gegeven voor ons genootschap op 13 maart 2005.

Thans, naar aanleiding van de Erfgoeddag van 23 april 2023, waarbij alles in het teken stond van de dieren, hebben wij samen met het AMVB en Familiekunde Brussel de huidige proost van het broederschap, Jan Delcour, gevraagd om een kleine uiteenzetting te geven. Wij hebben daarbij wat foto’s genomen en geven hierna letterlijk zijn tekst weer.

Wij zijn leden van het Koninklijk Groot-Broederschap van Sint Guido, opgericht in het begin van de 17de eeuw, rond 1630.

Onze gebieden waren onder het Spaans bewind en Albrecht en Isabella waren hier baas.
In 1598 had Isabella van Spanje van koning Filips II de Zuidelijke Nederlanden gekregen als geschenk voor haar huwelijk met Albrecht, hertog van Oostenrijk. Dat blijkt een vergiftigd geschenk. Al sinds 1568 was er een godsdienstoorlog gaande met de Noordelijke protestanten waarbij Spanje het gebied boven Maas en Schelde verloor.

Ze was een harde tante, stond voor een harde lijn van het katholicisme en kondigde in 1611 reeds een nieuwe wetgeving af, die voor het eerst het bestaande gewoonterecht in Brabant vastlegde in wetteksten: HET EEUWIG EDICT:

• Mensen moesten een familienaam dragen en geregistreerd worden.
• Kerken moesten doop -, huwelijks – en overlijdensregisters aanleggen
• De staatsgodsdienst moest gerespecteerd worden.
• De magie mocht bestreden worden.

Die 2 laatste punten waren voor het broederschap zeer belangrijk.

1. De staatsgodsdienst moest gerespecteerd worden wat inhield dat de protestanten meedogenloos mochten worden vervolgd. Wie afweek van de wet kon worden aangehouden, gefolterd, in een kerker gesmeten …en priesters en kerken speelden daarin een belangrijke controlerende rol: wie komt er regelmatig naar de mis, wie houdt zijn Pasen .…
   Gevolg: met aandrang wilden mensen voorkomen dat ze werden vervolgd. Ze werden lid van een Broederschap, een sprekend bewijs dat ze katholiek waren.
2. De magie werd in verband gebracht met het protestantisme. Hier werden vooral vrouwen geviseerd en die werden dan ook met tientallen op de brandstapel gebracht en levend verbrand. Ook hier speelden de priesters en de kerk hun controlerende rol. Hét middel om te ontsnappen aan de vervolging en om aan te tonen dat ze geen heksen waren of contact hadden met spoken, was lid worden van het Broederschap.

Die 2 bepalingen lagen aan de grondslag van het tot stand komen van het broederschap van Sint -Guido rond 1630, een broederschap waar, in het ledenboek, veel vrouwen als lid erkend waren.

Voeg bij dat alles de heersende armoede waardoor, naast de bescherming, het broederschap een belangrijke sociale rol speelde. Het was, en is nu nog, een wereldlijke organisatie met religieuze inslag waar geestelijken niet als lid aanvaard worden.

Wie mag er dan wel lid worden?

In HET REGLEMENT DER MAATSCHAPPIJ VAN HET GROOT-BROEDERSCHAP VAN DEN HEILIGEN GUIDO uit 1923 staat

Art.1: De maatschappij is samengesteld uit eerlijke personen der gemeente Anderlecht en der omliggende dorpen.

Art. 2: doel is A. eer bewijzen aan het Allerheiligste en hetzelfde mét licht vergezellen op de 3 processies (Sinksen, H. Sacramentsdag en september). B. de gedachtenis van het broederschap onder de aanroeping van den h. Guido beschermen.

Als toekomstig lid moet je door een bestaand lid worden voorgesteld en je kan pas lid worden bij meerderheid van stemmen, een stemming die geheim is. Elk nieuw lid wordt bij zijn intrede ingeschreven in het ledenboek, iets waarvoor hij 50 centiemen moet betalen. De leden betalen eenmalig een storting van 15 tot 70 Fr, naargelang de leeftijd, en elke maand een bijdrage van 50 cent, dat voor de werkingskosten.

Een lid kan worden uitgestoten:

• gevonnist voor slechte daden
• dronkaards, godslasteraars en onkuisaards
• geen paasplicht gehouden

Wat heeft dat met het thema BEESTIG van deze erfgoeddag te maken?

In 1950 ontvangt het Groot-Broederschap van Sint Guido een staatskledij bestaande uit een rode fluwelen mantel versierd met hermelijn en koperen bezetting, een ondervest en een hoofddeksel.

De hermelijn, MUSTELA ERMINEA, is een klein zoogdier uit de familie van de marterachtigen. In de zomer heeft die een roodachtig bruine vacht, in de winter een witte, wit met uitzondering van het zwarte staartpuntje. In vroegere tijden werden de wintervachten van hermelijnen massaal gebruikt voor bontafzetting van koningsmantels. En wij zijn niet voor niets een Koninklijk Groot-Broederschap van Sint Guido.

Op 27 mei 1950 worden de mantels plechtig gezegend en een dag later voor de eerste keer gedragen in de processie. In diezelfde processie wordt voor de 1ste maal de reliekwiekast van Sint Guido op een praalwagen geplaatst. De aankoop van fluweel en andere benodigdheden werd volledig bekostigd door het Broederschap, de mantels werden kosteloos vervaardigd door de dames en juffrouwen die instonden voor het naaien van de kleren voor de vernieuwde processie. Veel broeders droegen zelf, geheel of gedeeltelijk bij in de kosten van hun mantel.

Het dragen ervan is ook gereglementeerd. De mantels worden gedragen om mee te gaan in de drie processies, bij de plechtige zielsmis op dinsdag na de septemberprocessie, voor de broeders en zusters die overleden in de loop van het jaar.

Sint Guido is de patroonheilige van de koetsiers en de voerlieden, de kosters en de klokkenluiders, de veehandelaars en de boeren en wordt aanroepen tegen de paardenziektes.